Realistisch zijn betekent dat je de werkelijkheid zo nauwkeurig mogelijk aanschouwt. Nu hebben we het eerder gehad over het onder controle hebben van je gedachtes, gevoelens en emoties. Dat is een voorwaarde om realistisch te kunnen aanschouwen.

‘The pessimist complains about the wind; the optimist expects it to change; the realist adjusts the sails.’ – William A. Ward 

Als je je niet bewust bent van alles wat er binnen in je omgaat, ben je altijd subjectief. Iemand zegt iets en in plaats van de feiten te bekijken koppel je er direct positieve of negatieve gevoelens aan. Daardoor sla je door naar optimisme of pessimisme. Zonde, want aan beide heb je geen fluit. Het is leuk dat de optimist vrolijk in het leven staat, maar hij houdt zichzelf voor de gek. Het is vervelend dat de pessimist altijd het slechte ziet in dingen, maar ook hij houdt zichzelf voor de gek. Je kunt jezelf niet meer serieus nemen, omdat je je optimisme of pessimisme niet kunt leven. Het is een illusie, een hoop, een geloof. Het is destructief, zelfs al lijkt optimisme positief.

Realistisch vanuit de optimist en de pessimist

Nu denkt de optimist misschien: wat een pessimistisch stukje. En de pessimist: dat is waarschijnlijk te positief. Bekijk het vanuit de volgende situatie:

Hans rijdt met een gangetje van 80 zijn auto vol in de sloot. Na een aantal minuten wordt hij wakker uit zijn bewusteloosheid. Hij voelt zijn benen niet meer. Hij ziet dat er rook onder de motorkap vandaan komt. Hans raakt licht in paniek. Hij probeert het portier open te duwen, maar krijgt dit niet voor elkaar.

Op dat moment komen Peter en Ingrid aangespurt. Peter tikt de autoruit in met een flinke klap en vraagt direct hoe het Hans vergaat. Hans zegt dat hij zijn benen niet meer voelt en dat hij vastzit. Ingrid belt de ambulance en de brandweer. Ondertussen breekt er een vlammenzee uit onder de motorkap.

Peter zegt tegen Hans dat hij zich geen zorgen hoeft te maken. ‘We halen je hieruit. Beloofd!’ Ingrid is wat benauwder, maar beaamt dat ze er alles aan doet om Hans eruit te krijgen.

Wat doet de pessimist en wat doet de optimist?

Stel dat Peter een optimist is en Ingrid een pessimist. Wat gaat er dan gebeuren? Heel eerlijk: het maakt geen verschil. Het doet er niet toe. Peter zou kunnen zeggen dat Hans waarschijnlijk slapende benen heeft, aan fijne dingen moet denken, of dat de vlammen onder de motorkap wel meevallen. Ingrid zou eerder roepen dat ze moeten opschieten omdat de auto elk moment kan ontploffen, of dat gevoelloosheid in de benen waarschijnlijk betekent dat Hans een verlamming heeft opgelopen.

Al deze informatie is niet nuttig. De optimist zal misschien zorgen voor een ontspannen sfeer, de pessimist voor paniek. Maar als ze alle drie vanuit realistisch perspectief kijken, hebben ze gewoon te doen wat nodig is. Zorg dat Hans uit de auto komt, ondanks risico voor letsel. Hij moet in een veilige situatie komen en de hulpdiensten moeten geregeld worden.

Zo kun je iedere situatie beschouwen: neem waar wat er feitelijk is gebeurd. Bepaal wat nodig is en neem actie. Ga er geen optimistisch of pessimistisch verhaal aan koppelen. Dat is onzin. Doe gewoon wat gedaan moet worden.

Durf optimisme en pessimisme los te laten en neem waar wat er feitelijk gebeurt. Zonder de invloed van gedachtes, gevoelens en emoties.

Krachtige leiders zijn realistisch. Ze kijken naar de feitelijke situatie. Ze negeren de verwachtingen en doen gewoon wat nodig is.

Relativeren: Hoe is het met je gevoelens? Heb je ze vrijwel altijd onder controle? En je gedachtes? Ben je je bewust van de verhalen die je jezelf vertelt? Ben je je bewust van alles conversaties die zich in je hoofd afspelen?

‘Your emotions are very unstable and should never be the foundation for direction in your life.’ – Joyce Meyer

Controle over je emoties

Krachtige leiders hebben zichzelf onder controle. Je kent het vast wel: er gebeurt iets waardoor je overmand wordt door emoties. Je kunt het niet meer binnenin houden, het komt er gewoon uit. Hier is niets mis mee. Maar als het tijdens een conflict met je collega of partner gebeurt, kun je flink wat schade aanrichten als je besluit je mond open te trekken vanuit die extreme emotie.

De uitdaging is dat we vaak allerlei kleine frustraties, irritaties of pijn verzamelen en die een beetje proberen te sussen. Maar we kennen allemaal het voorbeeld van de overlopende emmer. Vol is vol. Daarom moet je er als krachtige leider voor zorgen dat je een gat maakt in die emmer. Leer direct te dealen met je gevoelens en gedachtes.

Relativeren: neem gevoel niet altijd serieus

Hoe vaak komt het voor dat we geen zin hebben? Dat ons hoofd ergens niet naar staat? Dat we ons niet goed voelen en daarom besluiten om een beetje te hangen? Het is onzin. Net als jij hebben krachtige leiders dagelijks met dit soort afleiding te maken. Ze besluiten om er geen aandacht aan te geven. Gewoon niet zeuren, niet voelen, niet denken. Gewoon dóén. Doen wat nodig is, vandaag, nu.

Voorkom ellende, vermijd afleiding met relativeren

Er is altijd een reden waarom we iets uitstellen of onze afspraken niet nakomen. Waarom laten we ons zo makkelijk afleiden? Waarom nemen we onszelf niet serieuzer dan onze gedachtes, verhalen en gevoelens? Wees je daar als leider van bewust: zorg ervoor dat je die mogelijke afleiders of uitstellers waarneemt. Besef goed dat we in een maatschappij leven waar continu prikkels aanwezig zijn. We hebben niet geleerd om bewust om te gaan met alles wat op ons afkomt. Hoe we dat moeten verwerken, hoe we het een plekje geven. Hoe we ervoor zorgen dat we niet uitgeput raken en continu als een stel zombies van app naar app scrollen om de ene na de andere afleiding op te slaan. Vind je het gek dat je gevoelens, gedachtes en energie signalen geven dat je er niet nog meer bij kunt hebben? Vind je het vreemd dat je ongeluk ervaart terwijl je continu je eigen leven vergelijkt met dat van anderen via (sociale) media?

Relativeer angst en onzekerheid

We krijgen via het nieuws voornamelijk ellende voorgeschoteld, waardoor we steeds individualistischer lijken te worden. De angst en onzekerheid nemen toe. En jij, wat doe jij? Ben jij leider over alle informatie die je verwerkt? Ben jij je ervan bewust wat alle informatie en prikkels met je doen? Deal je ermee vanuit de juiste instelling?

Geef leiding aan jezelf

We moeten leren om controle te hebben over alles wat binnenkomt. Train jezelf om prikkels uit te schakelen en ontspannen met informatie om te gaan. Train jezelf in het verstaan van je gedachtes. Leer luisteren naar je gevoelens en stuur ze. Geef leiding aan je gevoel in plaats van andersom.

Krachtige leiders hebben hun gedachtes, gevoelens en emoties bewust onder controle

‘Leadership is a choice, not a position.’ – Stephen Covey

Iemands karakter is wat mij betreft niets meer of minder dan de kenmerken die hij herhaaldelijk vertoont. Het is niet wie je bent, het is een combinatie van aangeleerde denk- en gedragspatronen die je hebt geadopteerd als zijnde je karakter. Zo zegt een persoon met de diagnose ADHD dat hij een wispelturig of impulsief karakter heeft, terwijl dat puur het gedrag is dat hij laat zien. Als je stopt met wispelturig of impulsief zijn, sterft dat stukje karakter binnen korte tijd. We hebben onszelf gewend aan dezelfde woorden en handelingen, waardoor we snel weer hetzelfde gedrag laten overheersen.

Iemand met karakter

In onze taal spreken we over ‘iemand met karakter’ alsof het een unieke persoon met een positief, kenmerkend karakter is. Maar dit is aangeleerd gedrag. Sommigen beweren dat het karakter voor een deel is aangeboren. Ik vraag het me af. Maar goed, door die discussie heb je een excuus voor je destructieve gedrag. Voor het algemene nut kun je beter voor waarheid aannemen dat je karakter uit aangeleerd gedrag bestaat, en dat je dus bepaald gedrag moet afleren of aanleren om een krachtige leider te worden.

Een voorbeeld. Toen jij als kind driftig gedrag vertoonde, noemde je omgeving je driftig. Vervolgens hoorde jij je hele jeugd dat je driftig bent. Yep, dat is dus wie je bent. Oké, dat je bij de minste of geringste gebeurtenis driftig werd, kan een feit zijn; wellicht reageer je nog steeds zo. Maar om nou te zeggen dat het is wie jij bent? Dat vind ik wat ver gaan.

Brein = iedereen in hokjes en vakjes

Laten we hier wat dieper op ingaan. Ons brein wil alles direct in een hokje stoppen. Dus als we driftig gedrag waarnemen, stoppen we iemand in het hokje ‘driftkop’. Je zou voor de verandering ook kunnen stellen dat de driftigheid een aanleiding heeft. Als we onszelf of onze gevoelens en emoties niet kunnen begrijpen, laat staan controleren, uiten ze zich op een extreme manier. Bijvoorbeeld in de driftbui die jij als tweejarig kind had omdat je geen uiting kon geven aan wat je voelde. Die driftbui was je uiting van dit vervelende gevoel; die manier van verwerken heb je je eigen gemaakt. Gefeliciteerd, je hebt nu een driftig karakter.

Of je kiest ervoor om jezelf te leren kennen. Om je bewust te worden van je gedachtes en gevoelens, zodat je controle krijgt over de situatie voordat de extreme uitlaatklep als laatste noodmiddel wordt ingezet. Je zou dan opeens een beheerst karakter hebben, terwijl je vroeger zo’n driftkop was. Mensen zitten interessant in elkaar.

Wel of niet accepteren

Nu kun je ervoor kiezen om je huidige karakteromschrijving te beschouwen als waarheid. Je kunt volhouden dat je zo bent, want het zit nou eenmaal in de familie. Ja, ja, dat is het makkelijkste, want dan hoef je niet te veranderen. Echte leiders kiezen ervoor om een leider te zijn. Die heeft namelijk een bepaald karakter, ontstaan door de kenmerkende eigenschappen die daarbij horen. Als je een krachtige leider wilt zijn, zul je je de daarbij horende karaktereigenschappen eigen moeten maken. Krachtige leiders zijn niet impulsief. Ze handelen niet vanuit een slachtoffermentaliteit. Ze zeggen niet dat ze niet kunnen veranderen. Krachtige leiders komen vanuit een krachtige houding. Ze weten wat ze doen en doen dat daadkrachtig.

Wat zijn voor jou typische karaktereigenschappen van krachtige leiders? Noteer die eens.

Komen veel van die eigenschappen overeen met degene die je tot nu toe ‘leeft’? Maak je de eigenschappen eigen. Gedraag je als een leider, wees een leider!

Krachtige leiders gedragen zich als leiders.

‘Learn to know yourself… to search realistically and regularly the processes of your own mind and feelings.’ –Nelson Mandela

Weten wie je bent, wat je krachten zijn en wat je valkuilen zijn. Een basis voor krachtig leiderschap.

Voordat je leiding kunt geven aan anderen, moet je leidinggeven aan jezelf. Dat laatste gaat moeilijk als je jezelf niet kent. Hiermee zeg ik niet dat je moet geloven wie je zegt dat je bent. Ik zeg hiermee dat je moet creëren wie je wilt zijn en moet weten wie je nu bent. Je moet je beginpunt definiëren, anders wordt het moeilijk om de kortste route naar je bestemming te nemen.

DISC persoonlijkheidsprofiel

Voor zelfkennis gebruiken we altijd het DISC-persoonlijkheidsprofiel van Persolog®. Hierdoor worden je externe en interne zelfbeeld helder. We zijn er niet voor om mensen in hokjes te stoppen, maar er is geen methode zo verhelderend als deze. Het is interessant om te zien hoe mensen zich herkennen in de profielomschrijvingen nadat ze de test hebben gedaan. Het geeft een duidelijk zelfbeeld en zorgt voor bewustwording van krachten en valkuilen. Met deze basis is het prettig om mensen te coachen, omdat je kunt inspelen op hun behoeften en kunt helpen ze in beweging te zetten in de richting van hun doel.

Pas jij binnen het systeem?

Vanuit Mountain Leaders coachen we jongeren (van 18-23 jaar) met leiderschapspotentie. Zij hebben veel profijt van de uitkomst van de test, omdat ze op school nooit zijn erkend in hun leiderschapspotentie. Velen konden niet meekomen in het ‘massasysteem’ omdat ze anders zijn dan de massa. Dat maakt ze niet beter of minder, maar in de ogen van de maatschappij heb je een achterstand als je geen diploma’s op zak hebt. In onze ogen is het papiertje bijzaak; kennis is belangrijk, maar alleen als je die toepast. Een diploma op zich doet niets voor je.

Herkenning van jezelf voelt als een warme deken

Zodra je middels een persoonlijkheidsprofiel bevestigd wordt in wie je op dit moment bent, geeft dat handvatten voor de toekomst. Het geeft richting om je potentie te benutten. Het is noodzakelijk dat je daartoe eerst in jezelf en je potentie gelooft. Maar het is net zo goed noodzakelijk om te weten waar je mindere kanten liggen. Als je je bewust bent van je persoonlijke uitdagingen, kun je alsnog besluiten om het gewenste doel te realiseren zonder je interne conversaties de overhand te geven. Niet zeuren, niets vinden, niets denken, gewoon doen wat nodig is.

Zelfkennis en… ken je team

Uiteindelijk is het raadzaam om een team (je collega’s) om je heen te creëren die je ondersteunen op de gebieden waar je kracht niet ligt, zodat je bezig kunt zijn met datgene waar je goed in bent.

Krachtige leiders kennen zichzelf en creëren een team om zich heen.

‘Try not to become a man of success. Rather become a man of value.’ – Albert Einstein

Misschien is dit wel het belangrijkste onderwerp van dit boek. Wees van waarde! Waar je ook bent, wat je ook doet, in welke situatie je ook terechtkomt: als leider moet je altijd in staat zijn om waarde te leveren. De meest krachtige leiders zijn er voortdurend mee bezig: hoe kunnen ze van nog meer waarde zijn? Voor onderneming, personeel, relaties, klanten, gezin en familie. Waarde gaat hand in hand met geven. Geef het beste deel van jezelf. Altijd. Doe alles excellent, zodat mensen ervaren dat je de meest waardevolle persoon bent die ze ooit zijn tegengekomen.

Beloning

Daarbij maak ik wel de volgende kanttekening: wees je bewust van de waarde die je levert en zorg dat je er ook voor beloond wordt. Want de waarde wordt bepaald door wat ertegenover staat. Je bankrekening vertelt je hoe waardevol je bent op economisch vlak. Tegenover waarde staat altijd een kwantiteit in bijvoorbeeld geld. Waarde is dus ook een ruilmiddel. Als je ondernemer bent, moet je dus waarde creëren om meer geld te verdienen.

Ik schrijf dit artikel omdat ik waarde wil leveren door je bewust te maken van wat je te doen hebt als je een nog krachtiger leider wilt zijn. Leiderschapsontwikkeling heeft een bepaalde waarde. Als jij alle onderwerpen van dit boek gaat leven, zal je leven drastisch veranderen. Je zult van veel meer waarde zijn voor jezelf en je omgeving. Je zult in staat zijn om alles te bereiken wat je wilt, omdat leiderschap de sleutel is tot resultaat.

  • Ben jij je bewust van jouw waarde?
  • Voor wie ben jij het meest van waarde?
  • Waarom denk je dat dat zo is?
  • Op welke gebieden van je leven heb je nog schaarste, tekort of niet het gewenste resultaat?
  • Kun je in die gebieden meer waarde creëren, zodat je tekort verdwijnt?

Stel jezelf de vraag

Als je geen goede vrienden hebt, moet je jezelf afvragen of je zelf een waardevolle vriend bent. Als je een gebrek hebt aan geld, ben je waarschijnlijk niet zo waardevol voor de economie. Creëer iets wat meer waarde heeft; creëer jezelf als leider met meer waarde. Dan ga je meer geld verdienen. Als je een slechte band hebt met je familie dan komt dat waarschijnlijk doordat de wederzijdse waarden niet echt worden ervaren. Wanneer je weinig leiderschap vertoont in je leven, komt dat doordat je de waarde er niet van inziet. Als je de waarde van jezelf niet inziet, bereik je nooit wat je echt wilt.

Dit kan vrij confronterend zijn. Mijn bedoeling is om je bewust te maken van de invloed die je zelf hebt. Jij bent verantwoordelijk voor je leven. Dus ook voor de mate waarin je van waarde bent.

Krachtige leiders zijn gericht op het toevoegen van waarde.

Timemanagement: Besef jij dat het enige echte schaarse op deze wereld jouw tijd is? Elke minuut die voorbijgaat brengt je dichter bij je laatste. Tijd is het kostbaarste bezit dat we hebben. Daarom is het goed om zorgvuldig met je tijd om te gaan. Zowel zakelijk als privé.

‘Either you run the day or the day runs you.’ – Jim Rohn

Leidinggeven aan je tijdsbesteding

Om andere resultaten te krijgen, moet je binnen de tijd die je hebt zo effectief en productief mogelijk zijn. Veel zelfstandige ondernemers en werknemers ruilen hun tijd in voor geld. Je bent tientallen uren per week bezig voor geld. Geld is uiteraard nodig, maar vergis je niet in het feit dat iedere uitgave een stukje van jouw tijd heeft gekost. Eigenlijk draait het hele systeem om de waarde van onze minuten. Een arts voegt volgens de maatschappij veel waarde toe per uur en wordt daarom flink betaald. Een verkoopmedewerker binnen de detailhandel krijgt een stuk minder voor zijn tijd. Uiteraard is de impact van de tijdsbesteding kleiner. Besef dus dat je wordt betaald voor de waarde die je toevoegt in je tijd. Hierover later meer.

Ik hoop dat het binnendringt. Je tijd is kostbaar. Heel kostbaar. Besteed die op de juiste manier. Kies ervoor om altijd productief, efficiënt en effectief te werk te gaan. Stel daarom prioriteiten: wat doe je wel en wat niet? Of dit nu gaat om je werk of om een avond uit met vrienden. Kies zorgvuldig. Besteed ook niet te veel tijd aan piekeren, want dat brengt je niets. Overdenk zaken goed en neem dan een besluit om er actie aan te koppelen.

Timemanagement in loondienst

Ik ben zelf niet gewend om in loondienst te werken. Ik ben me ervan bewust dat veel mensen vastzitten aan bepaalde werktijden. Dit is prima. Je hebt je tijd (zeg 40 uur per week) ingeruild voor een stukje zekerheid in de vorm van geld en verzekeringen. Daarom kun je de tijd die je vrij hebt besteden aan je leven. Maar houd jezelf niet voor de gek door te spreken van ‘in de tijd van de baas’. Die tijd bestaat namelijk niet. Het is jouw tijd, die je hebt toegezegd aan een werkgever in ruil voor geld en zekerheid. Ga productief, efficiënt en effectief te werk. Wees de beste werknemer die een werkgever zich kan wensen. Leef alle kenmerken van een krachtige leider en zie dat je tijd steeds waardevoller wordt voor je werkgever.

Als ondernemer

 ‘Time is more valuable than money, because time is irreplaceable.’ – John C. Maxwell

Als ondernemer moet je streng durven zijn. Professionele organisaties beseffen veelal de waarde van tijd. Maar van zelfstandige ondernemers wordt nogal eens verwacht dat ze dingen wel even regelen. Herinner opdrachtgevers eraan dat je niet in loondienst bij ze bent. Elk uur dat je werkt vertegenwoordigt een geldbedrag. Dat is de zakelijke afspraak die je hebt gemaakt. Als je dit consequent hanteert, kun je ook de waarde leveren die je wílt leveren. Houd je aan de hoofdopdrachten, houd de relatie zakelijk, en manage de verwachtingen.

Als je kijkt naar zelfstandige ondernemers onderling, moet je helemaal streng zijn, vooral bij starters. Op de een of andere manier wordt tijd in het begin als grootste startmiddel gezien. Begrijpelijk als er weinig geld binnenkomt, maar dat heeft niets met jouw agenda te maken. Hoeveel collega-ondernemers willen koffie met je drinken om eens te kijken of jullie ooit wat voor elkaar kunnen betekenen? Onzin! Eis altijd een concreet doel. Ondernemen is zakelijk. Koffiedrinken zonder zakelijk doel kun je wel met leukere mensen doen, bijvoorbeeld je relatie, je vrienden of familie.

Timemanagement zie je terug in je volle agenda

Durf kritisch te zijn op je volle agenda en op wat je produceert binnen je werktijd. Werk met aandacht en focus. Durf ook tijd voor klanten te kaderen. Bepaal de tijd die je neemt voor een verkoopgesprek. Automatiseer zo veel mogelijk processen. Gebruik software om tijd te besparen. Kies voor eenvoud, maak dingen niet complex, anders kost het veel tijd.

Ontstijg zo snel mogelijk het uurtje-factuurtjesysteem. Lever waardevolle producten of diensten en reken daar een vast tarief voor. Dit stimuleert om de switch te maken naar waarde toevoegen in plaats van uren werken. Wees gericht op waarde leveren.

Timemanagement in Privé

In privésituaties is het minstens zo belangrijk om je tijd goed te managen. Ik heb veel respect voor vaders en moeders die hele gezinnen runnen. Ik kom zelf uit een gezin van vier kinderen. Het huishouden en de opvoeding vormen een fulltimebaan. Veel ouders werken daarnaast parttime of fulltime, hebben een prima sociaal leven, zijn maatschappelijk betrokken, lid van kerken of sportverenigingen, gaan op vakantie – petje af daarvoor!

Ik geloof dat veel mensen zichzelf privé nogal eens wegcijferen voor andere gezins- of familieleden. Dat is niet verkeerd, maar ik adviseer je om ook tijd voor jezelf in te plannen. Uiteraard naar behoefte. Probeer rust te houden; een gezin runnen moet je op de lange termijn volhouden. Durf keuzes te maken: aan wie of wat besteed je tijd, en hoe vaak? Neem de leiding over je tijd.

Vergeet niet:

  • Je tijd is het meest kostbare dat je hebt.
  • Besteed je tijd als een leider, zo productief, efficiënt en effectief mogelijk
  • Creëer zo veel mogelijk waarde binnen zo min mogelijk tijd.
  • Neem je ‘vrije’ tijd ook serieus. Durf nee te zeggen tegen zaken die niet waardevol voor je zijn

Krachtige leiders nemen hun tijd serieus en daarom nemen ze timemanagement serieus. Ze beseffen dat tijd schaars en uiterst waardevol is.

‘When you’re in a leadership role, you can never please all of the people all of the time. There’s also a lot of responsibility that goes along with it that others may not realize.’ – Joyce Meyer

Je moet weten waar je grenzen liggen en anderen in staat stellen om die niet te overschrijden. Dat klinkt misschien een beetje anders dan wat je gewend bent. Het heeft namelijk met jouw leiderschap te maken. Vertel werkelijk iedereen waar jouw grenzen liggen en dat ze er niet voorbij moeten gaan. Zo stel je de ander daartoe ook in staat.

Zie het als meerdere aaneengesloten landen zonder kaart die de landsgrenzen aangeeft. Niemand heeft dan een idee van de grensovergangen. Die worden pas helder als exact bepaald is waar die grenzen liggen.

Grenzen stellen voor je omgeving

Als je weet waar je grenzen liggen en daaraan vasthoudt, weten mensen in je omgeving waar ze aan toe zijn. Ze weten wat wel en niet kan, wat ze van je kunnen verwachten en wat niet.

Als leider wil je dat mensen weten of ze wel of niet op je kunnen bouwen. Jij bepaalt op welke gebieden je er wel of niet voor ze bent. Je kunt niet alles voor iedereen betekenen. Als leider ben je proactief en daarom stel je grenzen. Als je daar niet duidelijk in bent, zullen steeds meer mensen aan je gaan hangen. Ze zullen over de grenzen van je energie, tijd, geld, aandacht en liefde heen gaan. Ik suggereer niet dat mensen bewust proberen om op deze gebieden iets van jouw grenzen te overschrijden, maar mijn ervaring is wel dat velen zich omringen met mensen, activiteiten en werkzaamheden waarmee ze anderen over die grenzen laten gaan. Ook als het gaat over grenzen stellen ben je uiteraard zelf verantwoordelijk. Het is jouw besluit dat je anderen ruimte laat innemen, omdat je geen grenzen hebt gesteld.

Grenzen bewaken – voor wie dan?

Als je jouw grenzen helder hebt gesteld, is de volgende uitdaging om ze te bewaken.

Er zijn altijd mensen die zonder dat ze er erg in hebben je grenzen dreigen te overschrijden:

  • Het net te extraverte type dat al direct veel ruimte inneemt vanaf het moment van binnenkomst.
  • Het creatieve type dat continu je aandacht eist terwijl je gefocust aan het werk bent: even een ‘nieuw, geniaal idee’ delen.
  • Het type dat continu wil praten, het gesprek op gang probeert te houden omdat stiltes ongemakkelijk zijn. Mensen, er is niets mis met een stilte, die is echt niet eng.
  • Het type dat zichzelf regelmatig voorbij rent en dan van zijn collega’s verwacht dat ze alles opknappen, of anderen juist de volle laag geeft om zelf goed uit de verf te komen.
  • Het type dat te veel bezig is met vergelijken en ‘meer’ zijn dan de ander.

Herken jij een of meer van deze types in je omgeving? Blijf dan heel duidelijk je grenzen bewaken. Te veel mensen raken uitgeput omdat ze hun grenzen niet helder hebben.

Krachtige leiders stellen grenzen en bewaken ze.

Verwachtingsmanagement zorgt voor heerlijke duidelijkheid: exact weten wat je van anderen kunt verwachten en andersom. Als je dit gaat toepassen in je leven, word je absoluut krachtiger.

‘When you have expectations, you are setting yourself up for disappointment.’ – Ryan Reynolds

Geef leiding aan de verwachtingen die anderen van je hebben. Daardoor houd je alle lijnen helder. Het voorkomt chaos, stress en teleurstelling.

Stop met verwachtingen hebben

De uitdaging met verwachtingen is dat ze vaak niet worden uitgesproken. Je gaat iets doen met een bepaalde verwachting. Tijdens de actie vergelijk je of eraan wordt voldaan. Zo niet, dan is er een grote kans dat je dit gaat delen met omstanders. Of het nu positief of negatief uitvalt. Als je vaak teleurstellingen ervaart, heeft dat te maken met de verwachting die je had. Een concrete tip is dus: stop met verwachtingen hebben. Ga het gewoon dóén. Beleef het, ervaar het.

Denk je nu dat het juist andersom is, dus dat je vaak enthousiaster over een situatie bent dan je had verwacht? Dat kan erop wijzen dat je vaak een lage verwachting hebt, of dat je je van tevoren een situatie groter, negatiever of moeilijker voorstelde dan ze daadwerkelijk was. Dezelfde tip: stop met verwachtingen hebben.

Bewustwording van verwachtingen

Het begint met bewustwording binnen iedere situatie. Wat zijn de conversaties die zich in mijn hoofd afspelen? Waar maak ik me druk om? Of waar heb ik juist enorm veel zin in? Probeer de gedachtes waar te nemen en check bij jezelf of de verwachting bijdraagt aan je geluksbeleving.

Verwachtingen zijn natuurlijk veel breder te trekken dan alleen situaties. Om dit toepasbaar voor je te maken, werk ik hierna uit hoe je concreet de verwachtingen kunt managen:

  • ten opzichte van anderen;
  • ten opzichte van je zakelijke leven;
  • ten opzichte van je privéleven.

Verwachtingsmanagement ten opzichte van anderen

Verwachtingen hebben van anderen ontstaat logischerwijs. Die verwachtingen hebben we altijd. Allereerst begint dit ook weer met bewustwording. Wees je bewust van wat je van anderen verwacht en wat anderen van jou mogen verwachten.

Wat verwacht je van de ander?

Als je verwachtingen hebt van iemand, kun je op drie manieren resultaat krijgen:

  • de ander voldoet aan je verwachting;
  • de ander voldoet niet aan je verwachting;
  • de ander overtreft je verwachting.

Zo simpel kan het zijn.

Als we ons niet bewust zijn van onze verwachtingen, zullen ze altijd op die drie resultaten uitkomen. Wat zou er gebeuren als je de ander exact vertelt wat je van hem verwacht? Volgens mij stel je de ander in staat om altijd aan je verwachting te voldoen. Het voorkomt teleurstelling en het biedt nog steeds de mogelijkheid om de verwachting te overtreffen.

Daarbij moet je uiteraard wel in win-win-termen denken. Wat je verwacht van je vrienden is anders dan wat je verwacht van een collega die een website moet inrichten.

Het creëert een ontspannen sfeer als mensen weten waar ze aan toe zijn. Je stelt de ander in staat om in het hier-en-nu te zijn, maar ook om direct aan het begin te vertellen of hij wel of niet aan je verwachting kan voldoen. Dat is goud waard!

Wat mag de ander van jou verwachten?

De andere kant is dat mensen ook verwachtingen hebben van jou. Je weet dat je ze teleurstelt als je daar niet aan voldoet. Maar als je moet gissen naar die verwachtingen, kun je ervan uitgaan dat situaties je veel energie kosten. Mensen willen het gevoel hebben dat ze het goed doen, dat ze aardig worden gevonden en bijdragen aan het geheel. Nu heb je één ding te doen: communiceer dat je graag wilt weten wat ze van je verwachten. In iedere situatie. Altijd. Een manier om dat te doen – let op, dit is geen hogere wiskunde – is vragen: Wat verwacht je van me? Wat verwacht je van deze situatie? Wat verwacht je van vanavond?

Stel je eens voor dat je door het stellen van deze vragen altijd weet wat anderen van de situatie en van jou verwachten. Zou je dat rust geven?

Verwachtingsmanagement in je zakelijke leven

In je zakelijke leven geeft het stellen van deze vragen ook een waardevolle toevoeging. Ik denk dat er veel mensen rondlopen met onzekere gevoelens – bang om te falen, bang om fouten te maken – en dat dit kan ontstaan door valse verwachtingen. Als jij dit (deels) herkent, is het echt tijd voor verwachtingsmanagement. Vaak is onze eigen verwachting hoger dan die van anderen. Misschien leg je de lat veel te hoog voor jezelf en creëer je daarmee een onbalans op andere gebieden in je leven. Je hoeft je niet te bewijzen voor die ander.

Als je klanten hebt, is het een geweldig moment om in het afsluitende verkoopgesprek ook direct alle verwachtingen te managen. Stel gewoon letterlijk de vraag: wat verwacht je van mij in onze samenwerking? Meestal krijg je dan exact te horen wat er van je verwacht wordt. Logisch? Ja, logisch. Begin er dus vandaag nog mee.

Maar niet alleen verwachtingsmanagement richting jou is belangrijk. Wat verwacht je klant van de dienst die je levert? Wat is de verwachting van het resultaat op korte en lange termijn? Wat verwacht de klant voor kosten te maken? Wanneer moet wat gedaan zijn? Al deze verwachtingen moeten omgezet worden in duidelijke afspraken.

Verwachtingsmanagement in je privéleven

Dezelfde aanpak is nodig in je privéleven. Of je nu communiceert met je partner, kind, schoonfamilie of vrienden. Er zijn verwachtingen. Maak duidelijke afspraken.

Wat verwacht je van je partner? Hoe worden huishoudelijke taken verdeeld? Welke quality time is nodig? Hoe besteden we het geld. Hoeveel tijd spenderen we met vrienden en familie?

Als het gaat om verwachtingen managen richting vrienden, is het wederom belangrijk om aan te geven wat je van die ander verwacht. Wat heb je nodig in vriendschap? Hoe kan die ander er echt voor je zijn en andersom? Durf ook grenzen te stellen. Kun je niet aan verwachtingen voldoen? Zeg het dan eerlijk. Voorkom teleurstellingen, manage verwachtingen!

Krachtige leiders managen verwachtingen altijd.

Energiemanagement: Je hebt energie nodig om te functioneren – een bron die iedere keer weer opgeladen moet worden. Net zoals bij een accu geldt: hoe intensiever gebruikt, hoe sneller leeg. Een accu leg je eenvoudig aan de oplader en daarmee is het werk gedaan, maar voor ons geldt dat helaas niet. Er spelen behoorlijk wat factoren mee. Het voordeel is echter dat energie goed te sturen is. Dat is precies wat krachtige leiders doen.

‘Where focus goes, energy flows.’ – Tony Robbins

Energie sturen – mentaal en fysiek

Slaap, rust, voedsel, beweging, sociale interactie, adrenaline, instelling, gedachtes, stress. Allemaal hebben ze invloed op je energie. Mentale en fysieke energie gaan veel samen.

Energiemanagement tip 1: Slaap

Iedereen heeft slaap nodig, de een meer dan de ander. Hierover zijn volgens mij geen harde feiten bekend. Tijdens je slaap verwerk je veel prikkels en ervaringen. Zo reset je als het ware je mentale computer. Je hoeft niet veel te slapen, maar als je een keer richting het knikkebollen gaat, doe dan een powernap van plusminus 20 minuten. Je zult merken dat je daarna weer voldoende energie hebt.

Je lichaam rust uit en herstelt. Je mentale toestand verbetert omdat je alle gedachtes en prikkels verwerkt.

Tip 2: Rust

Rust geeft je lichaam de mogelijkheid om op te laden. Iedereen heeft rustmomenten nodig om het gedane te verwerken. Even bijkomen, om daarna weer door te kunnen.

Energiemanagement tip 3: Voedsel

Ik ga niet in details treden. Er zijn al genoeg mensen die wat te zeggen hebben over voedsel. Eén ding weet ik wel: voedsel heeft enorm veel impact op je energie. Verdiep je erin. Wat is gezond en goed voor je, en wat niet? Welk voedsel zorgt voor energiepieken, welk voor stabiliteit? Om de hoeveel tijd moet je wat eten?

Tip 4: Beweging

Ook beweging speelt een belangrijke rol in je energiehuishouding. Zeker om de balans tussen je mentale en fysieke toestand goed te houden. Beweeg voldoende. Fysieke inspanning maakt stoffen aan in je brein en triggert je adrenaline. Deze stoffen hebben invloed op je energieniveau. Zelf sport ik het liefst in de ochtend, omdat ik dan de rest van de dag meer fysieke energie heb en mentaal meer rust in mijn hoofd ervaar.

Energiemanagement tip 5: Sociale interactie

Sociale interactie kan energie kósten maar zeker ook géven. Zoek hier een goede balans in. Intensieve gesprekken zullen je veelal energie kosten; ontspannen momenten kunnen je opladen. Dit is voor iedereen verschillend.

Meer energie tip 6: Adrenaline

Adrenaline is een neurotransmitter en hormoon, en kickt bijvoorbeeld in bij (de ervaring van) levensbedreigende situaties. Maar adrenaline wordt ook aangemaakt bij honger en fysieke inspanning. Dankzij adrenaline kun je energie opwekken door je lichaam te triggeren. Dit klinkt misschien gek, maar zo kun je gedurende een bepaalde periode energiek zijn. Gebruik je adrenaline verstandig en zorg daarna voor voldoende rust en slaap om de voorraad weer aan te vullen.

Energiemanagement tip 7: Overwinnaarsmentaliteit

Je overwinnaarsmentaliteit geeft je de mogelijkheid om hoog of laag in je energie te zitten: wel of niet toestaan dat je lichaam en hoofd in de rustmodus gaan. Als je een zwakke instelling hebt zal je energie laag zijn, bij een sterke hoog. Kom vanuit een overwinnaarsmentaliteit en je energie zal krachtig zijn!

Energie tip 8: Piekeren en stress

Dit zijn de elementen die je energie kosten. En niet zo’n klein beetje ook. Het malen in je hoofd over besluiten die je moet nemen vreet energie. Stress die voorbij het adrenalinegehalte gaat (langdurig of bij een te erge situatie) verlamt je. Wees je bewust van deze invloeden en tackel ze zo snel mogelijk. Vaak gaan piekeren en stress samen. Meestal verdwijnt je stress door verwachtingenmanagement, besluiten nemen en daadkrachtig actie ondernemen. Je energie zal in dat proces ook direct toenemen.

Krachtige leiders zijn zich bewust van hun energie en managen die op zo’n manier dat het in hun voordeel werkt.

‘Observe all men, thyself most.’ – Benjamin Franklin

Je kent vast wel iemand die altijd een ‘strategische’ positie inneemt. De ideale positie om te observeren. De plek vanwaaruit alles onder controle te houden is.

Observeren op zich maakt je geen krachtige leider. Je kunt observeren wat je wilt, maar als je er geen strategie aan verbindt die je bij de gewenste bestemming brengt, creëer je alleen maar een heleboel verhalen in je hoofd die je kunnen afremmen om jezelf te zijn. Observeer dus niet onbewust maar bewust. Neem de strategische plek in, observeer wat je moet observeren en zorg dat je de actie onderneemt om impact te hebben.

Observeren om te leren kennen

Krachtige leiders observeren goed om in te schatten met wie ze te maken hebben. Om informatie te krijgen die iemands woorden, houding en gedrag geven. Ze observeren niet om aannames te doen of aangepast gedrag te vertonen maar observeren om exact te kunnen inspelen op de behoeften van de ander. Ze bouwen relaties, organisaties en mensen en observeren om te zien waar de bottlenecks zitten. Waar gaat het mis en waarom? Als je waarneming objectief is zonder te denken aan goed of fout, dan kun je mensen echt helpen om te groeien.

Veel leiders zijn zo druk met praten, met werken, met alles wat ze ook maar bezighoudt. Hierdoor vergeten ze om te observeren. Blijf waarnemen. Zie wat er gebeurt. Weet wat er speelt. Je observatievermogen is een grote kracht!

Mensen ‘lezen’, je kunt meer weten dan je denkt

Je zult versteld staan als je ontdekt welke informatie mensen je geven zonder dat ze die letterlijk vertellen. Ik noem zeven punten waaruit je veel informatie kunt halen zonder in gesprek te zijn met iemand (of terwijl je met iemand in gesprek bent). Tip: stel een open vraag; mensen vinden het heerlijk om aan het woord te zijn. Laat ze praten en observeer ondertussen op:

  • woordkeuze;
  • mimiek;
  • houding en bewegingen;
  • energie;
  • ogen;
  • aanraking;
  • vruchten.

Wat valt er dan te observeren? Hieronder per punt een korte toelichting.

Woordkeuze

De woorden die iemand gebruikt en de manier waarop hij praat zeggen veel. Niet alleen kun je achterhalen waar hij vandaan komt, maar je kunt ook veel ontdekken over zijn drijfveren. Als hij voortdurend negatief praat over anderen, is hij in mijn ogen niet betrouwbaar (dat is zwart-wit, ik weet het). Klaagt hij continu over geld, dan zegt dat wat over de stand van zijn banksaldo. Vloekt hij of slaat hij grove taal uit, dan zegt dat wat. Op dit vlak pak je ook de positieve drijfveren: je merkt het snel genoeg als iemand positief in het leven staat en er altijd het beste van probeert te maken.

Observeer de Mimiek

Mimiek, ofwel de gezichtsuitdrukkingen. Je wilt niet weten hoeveel de rimpels in je voorhoofd over je verklappen. Of je kraaienpootjes, de stand van je mond of je glimlach. Ze spreken boekdelen. Als ik voor de klas stond en serieus keek, vroegen de kinderen me regelmatig of ik boos was. Waarom? Omdat ik dan een dikke frons heb; die wordt door kinderen geassocieerd met boosheid. Nu zegt die frons veel meer over je dan alleen de bui waarin je verkeert. Het zegt wat over je karakter, over je gedrag.

We kennen allemaal wel de basisemoties en de daarbij passende gezichten. Maar als je drijfveren en persoonlijkheidsprofielen helder wilt krijgen, moet je nog wat meer weten. Let ook op iemands trekjes; die geven vaak informatie over de mate van ontspanning.

Observeer de houding en bewegingen

Minstens zoveel zeggend zijn iemands houding en bewegingen. Is de houding krachtig of juist niet? Praat iemand met zijn handen? Of heeft hij geen idee waar hij met zijn handen naartoe moet? Het geeft informatie. Zit iemand tijdens het praten continu aan zijn gezicht of aan zijn haar? Hand voor de mond? Armen over elkaar? Gekruiste benen? Alles zegt iets.

Observeer de energie en intonatie

De mate van energie die mensen bij zich hebben, geeft ook veel informatie over de persoon. Iemand die hoog of juist heel laag in zijn energie zit, geeft veel informatie over zijn persoonlijkheid. Hetzelfde geldt voor de intonatie. De één krijgt energie van een groep, de ander niet. Beide worden geuit.

Observeer de ogen

Ook de ogen spreken boekdelen. Er zijn tal van studies die de kijkrichting in verband brengen met het al dan niet vertellen van de waarheid. Maar de oogopslag vertelt meer dan alleen dat. Mensen die vrijwel nooit oogcontact maken, geven een signaal af. De ogen zeggen ook veel over iemands gevoel; misschien weerspiegelen ze zijn gesteldheid.

Observeer de aanraking

Zijn mensen wel of niet fysiek verbonden met hun gesprekspartners en in welke mate? De volgende aanrakingen geven er informatie over: de hand schudden, een omhelzing, drie zoenen, een schouderklopje, een hand op iemands rug, of iemand bij de schouder pakken.

Observeer de vruchten

Kijk naar de vruchten, want daaraan herken je de boom. Welke vruchten kun je waarnemen? Denk aan persoonlijkheidskenmerken, de zachte kant, de harde kant, relaties of juist materiële aspecten.

Krachtige leiders observeren goed, zodat ze vanuit een strategie kunnen handelen in de richting van hun doelen.